Nieuws

Voor de meest recente editie van Liberaal Kompas schreef dr. Elmar Hellendoorn een artikel over de noodzaak tot een herbezinning op het liberalisme en een herwaardering van de Westerse traditie. De opwaartse spiraal van het liberalisme op geopolitiek vlak zorgde tegelijkertijd ook voor een afzwakking van de fundamenten van het liberale denken. In tijden waarin illiberale tendensen (mede door de opkomst van het liberalisme) de overhand dreigen te krijgen, is een krachtig liberaal antwoord niet alleen wenselijk, maar bovenal noodzakelijk.

Het was een ogenschijnlijk onschuldig berichtje: ‘Geen eervolle vermelding cum laude meer op Universiteit Twente vanwege ongelijkheid’. Zo’n berichtje waar je nogal eens argeloos aan voorbijgaat, zonder kennis te nemen van de precieze inhoud, maar iets deed me stilstaan bij dit bericht. Wat is hier aan de hand? De universiteit bericht dat de onderscheiding met lof – bedoeld als erkenning van uitzonderlijke wetenschappelijke kwaliteit – in de praktijk onvoldoende berust op objectieve maatstaven en bovendien systematisch nadelig uitpakt voor vrouwelijke promovendi. Conclusie: dan maar de mogelijkheid om uitzonderlijke wetenschappelijke kwaliteit te erkennen volledig schrappen.

Laten we even terugspoelen. In de laatste twee decennia is de politieke arena overspoeld met nieuwelingen die allemaal hun moment in de spotlights claimen. Het begon eigenlijk met de SP, die zich nestelde als een taaie underdog. Maar het echte template voor de 'flash-in-the-pan'-partij kwam van de LPF. Pim Fortuyns beweging schoot omhoog in 2002, gedreven door charisma en controverse. Tragisch genoeg eindigde het met zijn moord, wat de partij zowel lanceerde als liet imploderen. Stemmers wilden verandering, maar kregen chaos.

De Dolle Mina’s die in de jaren zeventig (van de 20e eeuw) demonstreerden riepen bij mij weinig warme gevoelens op. Vrouwen in tuinbroeken vol mannenhaat, dat is de eerste associatie die ik ermee heb. De Dolle Mina’s noemden zich naar Wilhelmina Drucker, een Nederlands feministe van het eerste uur. In mijn latere onderzoeken naar liberale vrouwen die zich voor het vrouwenkiesrecht hadden ingespannen (zie De liberale strijd voor vrouwenkiesrecht), kwam zij niet voor, of hooguit als een feministe van veel radicalere snit op de achtergrond.

We hebben het weer geflikt. Ruim 76 procent van ons trotseerde regen, wind en drukke agenda’s om het rode potlood ter hand te nemen. Een indrukwekkende opkomst in vergelijking met veel andere landen – maar toch net iets minder dan vorige keren.

In de strijd tegen ons ingewikkelde belastingstelsel met allerlei inkomensafhankelijke toeslagen en aftrekposten wordt meer dan eens een vorm van basisinkomen als oplossing geopperd. Verschillende verkiezingsprogramma’s maken duidelijk dat er nog steeds partijen zijn die dit – in allerlei variaties – een goed idee vinden. Daarbij durft (nog) geen enkele partij het aan, een volledig basisinkomen in te voeren. Dan zou het periodiek uit te keren, vrij besteedbare bedrag immers hoog genoeg moeten zijn om volwaardig van te kunnen leven. Voorstellen zijn nu nog heel voorzichtig en betreffen verzilverbare heffingskortingen voor iedereen, die variëren van € 100,- (D66) tot € 417,- (ChristenUnie) voor alleenstaanden en van € 200,- (D66) tot € 626,- (ChristenUnie). De plannen van GroenLinks-PvdA en Volt bewegen zich tussen deze bandbreedte. De voorstellen vormen een start voor het verder verkennen van een volwaardig basisinkomen, iets wat ter linkerzijde nog steeds als reëel wordt gezien.