Economische theorieën van de afgelopen decennia passen niet meer in de wereld van nu. Na vele discussies over strategische autonomie en industriepolitiek heeft het Wennink-rapport weer een bijdrage geleverd aan de vraag hoe we als Nederland in deze veranderende wereld ons staande kunnen houden. Zoals te verwachten komt ook op dit rapport de kritiek dat de plannen staatskapitalistisch zijn of kenmerken hebben van een planeconomie.
Wat veel mensen echter vergeten is dat wij de laatste jaren, zo niet decennia, te laatdunkend zijn geweest. Veel investeringen die nu gedaan moeten worden, zoals voorzieningen voor cloudopslag of de aanpassing van energienetwerken, hadden de afgelopen jaren al gebeurd moeten worden. We hebben alleen liggen slapen en waren vergeten dat digitalisering ook een vorm van infrastructuur is en dat warmte niet simpelweg komt aanwaaien.
Er kan dus wel gezegd worden dat het rapport van Wennink staatskapitalisme is of onderdelen van een planeconomie bevatten. Toch ben ik van mening dat een overheid, ook binnen het liberalisme, voor de basis van een samenleving moet zorgen zodat er bijvoorbeeld betaalbare warmte voor iedereen is en mensen veilig hun zaken met de overheid kunnen regelen. Of zoals Hellendoorn het stelt in het vorige Liberaal Kompas: “de rechtsstaat is er om het vrije individu te dienen, als ook de gemeenschap waarbinnen het vrij individu kan gedijen.” Wat vrije individuen dan verder doen met hun tijd moeten ze zelf weten.
Het debat moet dus verder gaan dan de vraag waar we in moeten investeren en of ideeën uitmonden in een planeconomie of niet. De discussie over strategische autonomie en hoe we ons als Nederland in deze veranderende wereld staande kunnen houden betekent in deze tijd de vraag hoe we de liberale rechtsstaat kunnen laten voortbestaan. En ja, ik kies hier expres voor het woord ‘voortbestaan’ en niet ‘overleven’ of iets dergelijks. Een kenmerk van de VVD, en een van de redenen waarom ik mij thuis voel bij deze club, is de houding zelf zorg te dragen voor de toekomst en niet af te wachten wat andere mensen, partijen of landen gaan doen.
Wetenschappelijk medewerker