04
Apr
2021

Nieuw verschenen | Varianten van liberalisme

Liberalisme

Filosofie, Religie & Ethiek

Het wemelt van uitdrukkingen met het woord ‘liberaal’ erin maar wat betekenen ze? Waar staat bijvoorbeeld een klassiek-liberaal voor? En een sociaal-liberaal? Een liberal in de Verenigde Staten? En wat is toch dat neoliberalisme, waar je tegenwoordig zoveel over hoort? Kennelijk heb je liberalisme in allerlei soorten en maten. En het lastige is dat blijkbaar niet iedereen bij die verschillende soorten liberalisme aan hetzelfde denkt. Om de spraakverwarring die dit oplevert te beteugelen schreef Patrick van Schie een beknopte inleiding.

Voordat we op bepaalde te onderscheiden vormen van liberalisme ingaan is het zaak de kern van alle liberale denken weer te geven. Gelukkig is het liberalisme geen dogmatische stroming, met slechts één ‘juiste’ leer. Er bestaan dus wel verschillende varianten van liberalisme.

Na het aanstippen van de liberale kern zal ik drie hoofdvarianten onderscheiden. Dit is geen uitputtende opsomming, maar het zijn de drie voornaamste substromingen. Sommige van die varianten worden ook door degenen die zich als met een dergelijk etiket tooien niet altijd begrepen. ‘Sociaal-liberalisme’ blijkt zo’n term te zijn. Deze term wordt vaker gebezigd dan doorgrond.

Niet alles en iedereen die zich met het etiket liberaal tooit, of door anderen zo wordt aangeduid, is het ook zondermeer. Om te kunnen bepalen wie of wat echt liberaal is, moeten we eerst weten wat het inhoudt. Wat is er minimaal nodig om een bepaalde politiek – qua denkbeelden of daden – liberaal te kunnen noemen?

Voordat we op bepaalde te onderscheiden vormen van liberalisme ingaan is het zaak de kern van alle liberale denken weer te geven. Gelukkig is het liberalisme geen dogmatische stroming, met slechts één ‘juiste’ leer. Er bestaan dus wel verschillende varianten van liberalisme.

Na het aanstippen van de liberale kern zal ik drie hoofdvarianten onderscheiden. Dit is geen uitputtende opsomming, maar het zijn de drie voornaamste substromingen. Sommige van die varianten worden ook door degenen die zich als met een dergelijk etiket tooien niet altijd begrepen. ‘Sociaal-liberalisme’ blijkt zo’n term te zijn. Deze term wordt vaker gebezigd dan doorgrond.

Niet alles en iedereen die zich met het etiket liberaal tooit, of door anderen zo wordt aangeduid, is het ook zondermeer. Om te kunnen bepalen wie of wat echt liberaal is, moeten we eerst weten wat het inhoudt. Wat is er minimaal nodig om een bepaalde politiek – qua denkbeelden of daden – liberaal te kunnen noemen?